کتاب صوتی هنر رزم

کتاب صوتی هنر رزم اثر سون تزو، به بررسی انواع استراتژی‌های جنگی و بخش‌های مختلف نبرد می‌پردازد. هدف این کتاب، شکست ناپذیری، پیروزی بدون جنگ و جدال و کسب قدرت از راه درک طبیعت، سیاست و روانشناسی درگیری‌هاست.

هنر رزم (The art of war) شامل دست‌نوشته‌های مردی است به نام سون تزو (Sun Tzu) که فیلسوف، نویسنده، ژنرال و استراتژیست نظامی چین باستان بود و تعالیم هنر رزم خود را به رشته تحریر درآورده است. این تعالیم می‌توانند در حوزه جنگاوری به کار برده شوند.

این کتاب کهن‌ترین، معتبرترین و حکیمانه‌ترین اثر کلاسیک چین و جهان در امور استراتژی نظامی است که جذابیت خود را در طی قرون و اعصار همواره حفظ نموده است. بر اساس یک گفته‌ی قدیمی در چین؛ هدف از درک عمیق فلسفه‌ی جنگ و آشنایی با اهداف واقعی تسلط بر آیین و فنون جنگ، جنگ افروزی و مورد حمله و تعرض قرار دادن دیگران نیست بلکه هدف از آن توقف یا جلوگیری از بروز جنگ و درگیری و دست یابی به صلح است و این به اصطلاح «اکراه ازجنگ» است که هدف اصلی اصول و راهکارهای معرفی شده در آیین رزم را تشکیل می‌دهد.

هنر رزم برای کشور اهمیتی حیاتی دارد. مسأله‌ی مرگ و زندگی است. راهی است که یا به امنیت می‌رسد یا به نابودی. پُروسه‌ای است که به هیچ روی نمی‌توان آن را نادیده انگاشت. از این رو است که هنر رزم، در مهار پنج سنجه‌ی ثابت قرار می‌گیرد؛ معیارهایی که باید هنگام تعیین شرایط حاکم در میدان نبرد در نظر گرفته شوند، عبارتند از: اصل هماهنگی، آسمان، زمین، فرمانده و روش و قانون.

اصل هماهنگی مردم را به پیروی کامل از فرمانروای‌شان وا می‌دارد؛ طوری که بی‌اعتنا به جان‌شان، از او اطاعت خواهند کرد و در این راه از هیچ خطری پروا ندارند. آسمان نشان‌ دهنده‌ی شب و روز، سرما و گرما، گاه‌ها و فصل‌ها است. زمین دربرگیرنده‌ی فاصله‌های دور و نزدیک، خطر و امنیت، زمین‌های فراخ و گذرگاه‌های باریک و احتمال‌های زندگی و مرگ است. فرمانده نشانه‌ی فضیلت‌هایی چون خردمندی، صداقت، نیک‌اندیشی، شهامت و صلابت است.

با روش و قانون است که آرایش سپاه در بخش‌های فرعی مناسب، رتبه‌بندی درجه‌ی افسران، نگهداری از راه‌هایی که سازوبرگ‌ را به ارتش می‌رسانند و هم‌چنین، پایش هزینه‌های ارتش درک می‌شود. هر سرلشگری باید در این پنج مورد خبره باشد: آن کس که این‌ها را بداند پیروز خواهد شد. آن کس که این‌ها را نداند شکست خواهد خورد.

سون تزو درباره تعالیم خود می‌گوید: سرلشگری که به دقت به اندرز من گوش فرا می‌دهد و آن را به کار می‌بندد، پیروز خواهد شد: چنین کسی را در جایگاه فرماندهی نگه دارید! سرلشگری که به دقت به اندرز من گوش فرا نمی‌دهد و آن را به کار نمی‌بندد، از شکست در رنج خواهد بود: چنین کسی را از مقام‌اش برکنار کنید! هنگامی که اندرزهای مرا به کار می‌گیرید، هر پیشامد سودمندی را که فراتر از چهارچوب‌های معمول هستند نیز مغتنم شمارید.

چنانچه پیشامد مطلوبی رخ داد، باید طرح‌های خود را تغییر دهید. تمام جنگ‌آوری بر پایه‌ی فریب‌کاری است. بنابراین، هنگام توانایی برای حمله، باید وانمود کنیم ناتوان هستیم؛ هنگام بهره‌گیری از نیروهایمان، باید وانمود کنیم بی‌جنب و جوش هستیم؛ هنگامی که نزدیک هستیم، باید کاری کنیم دشمن باور کند بسیار دوریم؛ هنگامی که بسیار دوریم، باید کاری کنیم باور کند نزدیک هستیم.

با توجه به تعالیم سون تزو، در کتاب هنر رزم باید توجه داشت سرلشگری پیروز نبرد است، که پیش از شروع جنگ، محاسبات بسیاری در معبد خود انجام می‌دهد. سرلشگری بازنده‌ی نبرد است، که پیش از شروع جنگ، محاسبات اندکی انجام می‌دهد. از این رو، محاسبات بسیار به پیروزی و محاسبات اندک به شکست می‌انجامد: محاسبات هر چه بیشتر، بهتر! با توجه به این نکته است که می‌توانم برنده یا بازنده‌ی احتمالی را پیش‌بینی کنم.

متون ماندگار فرهنگی، بزرگ‌ترین سرمایه‌های اقوام‌اند. هم آن‌ها که مجال قوام و بقای اقوام را در فراز و نشیب‌های تاریخی فراهم می‌آورند و چون استوانه‌هایی باعث حفاظت و مقاومت جغرافیای فرهنگی و خاکی در برابر هجمه‌ها می‌شوند. این آثار عموماً مجمل، تأویل‌پذیر و گاه شاعرانه‌اند، از همین رو امکان ارائه‌ی تفسیرها و برداشت‌های گوناگون را در مقاطع مختلف از حیات فرهنگی یک قوم و نقطه‌عطف‌ها را در خود و با خود دارند.

از آن‌جا که آدمی در هر موضع و مقام و در هر منصب اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و حتی فرهنگی درگیر با مجموعه‌ای از عوامل انسانی، موانع و امکانات مادی است، نیازمند استفاده از فرصت‌ها و مدیریت صحیح نیروها نیز هست و کتاب آیین رزم به سادگی و با بهره‌گیری از مجموعه‌ای از سنت‌ها و قوانین جاری در میان هستی، می‌تواند هنر مدیریت و هدایت نیروها را به او ارائه کند. از همین رو، این اثر، برای هر یک از مدیران در مناصب مختلف از جمله مناصب نظامی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کارایی بسیار و قابل توجهی دارد؛ همان که امروز بیش از هر زمان بدان نیازمندیم.